W związku z tym że wiele ludzi stara się żyć w naturalny sposób i bez niepotrzebnych medycznych interwencji coraz więcej ciężarnych kobiet jest zainteresowanych porodem w wodzie.
Pytania które te osoby zadają to:
- czy można urodzić dziecko w wodzie?
- czy poród w wodzie jest bezpieczny?
- kto może rodzić w wodzie?
- czy jest lepiej rodzić w wodzie?
Czy można urodzić dziecko w wodzie?
Na pierwsze pytanie odpowiedź jest bardzo łatwa Oczywiście, że tak – można, niestety nie jest to łatwe. Porody w wannach w Polsce odbywają się bardzo rzadko. Jest to spowodowane niedostępnością aparatury, odpowiednich wanien oraz niedoborem personelu który by był w stanie takie porody prowadzić. Oprócz położnych potrzebne są warunki szpitalne (wanny i oddzielne pokoje), sale operacyjne i wiedza wśród lekarzy położników którzy zgodziliby się na takie porody.
Porody w wodzie są też bardziej kosztowne. Sale z wannami czy basenami zajmują więcej miejsca i potrzeba więcej personelu by zapewnić odpowiednie warunki higieniczne oraz nadzór medyczny.
Jeśli jesteś zainteresowany znalezieniem placówki gdzie można urodzić dziecko w wodzie polecam skontaktowanie się z położnymi oraz z prywatnymi klinikami położniczymi. O ile mi wiadomo, państwowe oddziały położnicze niezmiernie rzadko jeśli w ogóle prowadzą takie porody.
Natomiast, jeśli żyjesz za granicą na przykład w Stanach Zjednoczonych albo w Anglii znalezienie placówki gdzie można rodzić w wodzie jest o wiele łatwiejsze. Statystyki mówią, że nawet od 10 do 20% wszystkich porodów w niektórych miejscowościach za granicą jest prowadzonych w wodzie.
Czy poród w wodzie jest bezpieczny?
Kiedykolwiek w medycynie mamy do czynienia z nowinkami, zawsze pojawiają się kontrowersje na temat czy to “nowe” jest lepsze od “starego”. W naszym przypadku będziemy chcieli wiedzieć czy poród w wodzie łączy się z jakimś dodatkowym ryzykiem dla matki albo dziecka.
Oczywiście chcemy się także dowiedzieć czy poród w wodzie łączy się z jakimiś zaletami czy benefitami dla obu pacjentów.
Niektórzy lekarze obawiają się, że poród w wodzie może wiązać się z ryzykiem uduszenia, zaaspirowania wód płodowych, rozerwania pępowiny i nawet śmierci dziecka. Na szczęście przypadki takich powikłań są bardzo rzadko cytowane w literaturze i w statystykach.
Jako neonatolog brałem udział przy porodach w wodzie co najmniej kilkadziesiąt razy. We wszystkich tych przypadkach nie zauważyłem by dzieci miały więcej powikłań niż przy porodach naturalnych zwykłą metodą.
Oficjalne statystyki są ważniejsze niż moje prywatne obserwacje, więc przyjrzyjmy się faktom na temat porodu w wodzie znalezionym przeze mnie w literaturze medycznej.
Joanne Bailey opublikowała statystykę z dwóch dużych ośrodków amerykańskich, które prowadziły porody w wodzie. Artykuł zostal zamieszczony w periodyku “Birth”. Analiza została przeprowadzona w sposób retrospektywny i porównano w niej 397 porodów w wodzie do 2025 porodów odbytych metodą tradycyjną.
Uzyskane dana wykazały, że dzieci urodzone w tych dwóch grupach miały te same uśrednione wyniki w skali Apgar i taki sam odsetek przyjęć na oddział intensywnej terapii noworodka.
Przypominam tutaj niewtajemniczonym, że skala Apgar pozwala nam ocenić szybko dobrostan dziecka zaraz po porodzie przydzielając punkty od zera do dwóch w pięciu kategoriach (serce, oddychanie, napięcie mięśniowe, reakcja na bodżce i kolor skóry). Maksymalny i najlepszy wynik to 10 punktów, a najgorszy rezultat, praktycznie oznaczający brak cech życia to zero punktów.
Jeśli chodzi o wyniki dotyczące rodzącej matki, to stwierdzono, że odsetek krwawień poporodowych był ten sam w obu grupach, ale liczba uszkodzeń krocza i pochwy była mniejsza w grupie rodzących w wodzie.
Barbara Harper, w swoim artykule z 2014 roku opublikowała dane dotyczące porodów w wodzie za lata 2007 do 2010. Zebrana przez nią statystyka zawiera dane z ponad 15 tysięcy porodów i w tym ponad 4-ech tysęicy porodów przeprowadzonych w wodzie. Wszystkie porody odbyły się w centrach rodzenia poza szpitalami.
Odsetek dzieci, ktore wymagały transferu do szpitala po porodzie był niższy dla dzieci rodzonych w wodzie (1.5%) niż dla dzieci urodzonych metodą tradycyjną (2.8%). Najważniejszą obserwacją dla nas było to, że wyniki w skali Apgar, częstotliwość problemów z oddychaniem i ilość dzieci przyjętych na oddział intensywnej terapii noworodka były takie same w obu grupach noworodków.
W 2018, międzynarodowa grupa statystyków i medyków znana pod nazwą “Cochrane Collaborative” opublikpowała dane statystyczne zebrane z 15 różnych ośrodków naukowych. Ich analiza objęła dane z ponad trzech i pół tysiąca porodów w wodzie. W swoim podsumowaniu naukowcy stwierdzili, że fakty wskazują na to, że u zdrowych kobiet przeprowadzenie pierwszego etapu rodzenia w wodzie nie ma znaczącego wpływu na urazy krocza i pochwy, ale ma wpływ na zmniejszenie potrzeby używania miejscowych środków przeciwbólowych.
Dodatkowo, analitycy stwierdzili, że dostępne informacje dotyczące porodów w wodzie (akcja porodowa w wodzie i urodzenie dziecka w wodzie) nie pozwalają stwierdzić by istniało zwiększone zagrożenie dla matki lub dziecka z tego powodu.
Kto może rodzić w wodzie, a kto nie powinien?
Nadal istnieją wątpliwości wśród lekarzy położników czy i na ile poród w wodzie jest bezpieczny. Poniżej, najważniejsze warunki kwalifikujące do porodu w wodzie:
- Ciąża pojedyncza i położenie płodu główkowe
- Ukończony 37-my tydzień ciąży
- Ciąża niskiego ryzyka
- Pacjentka zgadza się na przerwanie porodu w wodzie jeśli lekarz nadzorujący tak zaordynuje
Wśród często cytowanych przeciwskazań do porodu w wodzie są następujące przypadki:
- Smółkowe wody płodowe (dziecko oddało stolec jeszcze przed porodem)
- Matka zakażona wirusami HIV (AIDS), Herpes (Oprzyszczka) lub wirusowego zakażenia wątroby typu B
- Matka chorująca na cukrzycę wymagającą leczenia insuliną
- Bardzo duże dziecko (makrosomia)
- Znaczna otyłość u rodzącej matki (BMI ponad 40)
- Dystocja barkowa w wywiadzie dotyczącym poprzednich porodów
- Potrzebne jest monitorowanie dziecka elektrodą umieszczoną na główce płodu
- Matka z zakażeniem błon płodowych
- Matka wymaga znieczulenia
- Krwawienie z pochwy
- Obserwowane pogorszenie się stanu płodu
- Matka z drgawkami albo w stanie przedrzucawkowym (znaczne nadciśnienie z dodatkowymi patologicznymi objawami)
Jak się odbywa poród w wodzie?
Poród w wodzie można prowadzić na dwa sposoby. Pierwszy sposób, łatwiejszy do przełknięcia dla lekarzy, to gdy tylko pierwszy etap akcji porodowej odbywa się w wodzie (w wannie albo w małym basenie). Natomiast, samo urodzenie dziecka odbywa się na “suchym lądzie” na łóżku.
Oznacza to, że po stwierdzeniu pełnego rozwarcia szyjki macicy pozwalającego na urodzenie dziecka, prosimy rodzącą pacjentkę by wyszła z wanny do łóżka.
Wiele rodzących chce “w pełni” urodzić dziecko w wodzie. W takich przypadkach, kobieta powinna zostać w wannie z miednicą w pełni zanużoną w wodzie. Ponieważ przed urodzeniem, płuca dziecka są wypełnione płynem płucnym, jeśli dziecko urodzi się pod wodą, to nie zacznie ono oddychać aż do momentu gdy je uniesiemy ponad poziom wody. Dzecko posiada naturalne odruchy broniące go przed zachłyśnięciem. Wiele osób uważa, że taki poród dziecka pod wodą jest dla niego znacznie łagodniejszy i mniej stresujący.
Co mówią organizacje medyków na temat porodów w wodzie?
Przeszukując internet, nie znalazłem oficjalnych zaleceń na ten temat z polskich organizacji medycznych.
Amerykańscy lekarze mają konserwatywne poglądy na ten temat. Uważają, że o ile akcję porodową można prowadzić w wodzie jeśli nie ma do tego przeciwwskazań, to już zalecają żeby samo urodzenie dziecka odbywało się na łóżku a nie w wodzie.
Amerykańskie Towarzystwo Położnych posiada trochę inną opinię na ten temat. Została ona opublikowana w dokumencie zatytułowanym “Hydroterapia w trakcie akcji porodowej i porodu” (znajdziesz ten dokument tutaj). Położne stwierdziły, że pacjentki powinny być poinformowane o wszystkich dostępnych faktach dotyczących porodów w wodzie. Jeśli pacjentka nie ma przeciwwskazań i chce rodzić w wodzie, to powinno się im na to pozwolić.
W Europie porody w wodzie są dość popularne, zwłaszcza w Anglii. Królewskie Towarzystwa Ginekologów i Położnych przychylają się do porodów w wodzie pozytywnie. Stwierdzają oni, że komplikacje porodów w wodzie są bardzo rzadkie, zwłaszcza jeśli prowadzący porody stosują się do zaleceń dotyczących zapobiegania infekcjom i zapobiegania rozerwaniu pępowiny.
Jak to zwykle bywało w historii medycyny, niektórzy lekarze dość konserwatywnie podchodzą do wszelkich nowinek. Jest to tym bardziej zrozumiałe, że mamy tu do czynienia z czymś nowym co może wpłynąć na zdrowie dwóch pacjentów (matki i dziecka).
Z drugiej strony chciałbym podkreślić, że wiadomo nam, że do dnia dzisiejszego dziesiątki tysięcy kobiet urodziło już dzieci w wodzie i były to porody, które zakończyły się bez znaczących powikłań.
Chcę rodzić w wodzie, jak to zrobić?
Jeśli chcesz rodzić w wodzie w Polsce, musisz zacząć planować to bardzo wcześnie. Jeśli masz nieograniczone fundusze, może to być łatwiejsze. Zacznij dzwonić do prywatnych klinik i zobacz czy oferują porody w wodzie.
Jeśli, nie masz pieniędzy na prywatną klinikę, to możesz spróbować znależć położną która zgodziłaby się poprowadzić taki poród w domu, ale tego ja raczej nie polecam. Wszystkie porody w domu, nawet te nie w wodzie, mają moim zdaniem zbyt duże ryzyko, że coś pójdzie nia tak, i że trzeba będzie pojechać szybko do szpitala by zrobić cięcie cesarskie.
Czasami minuty się liczą by uratować życie dziecka lub matki, i moim zdaniem nie warto ryzykować, że opóżnienie z powodu transportu będzie zbyt duże.
Jeśli znajdziesz ośrodek do porodu w wodzie, położną lub lekarza położnika, to trzeba pamiętać, że taki poród nie będzie ci zagwarantowany. Musisz regularnie chodzić do lekarza w trakcie ciąży by upewnić się, że bedziesz spełniać kryteria kwalifikujące do ostatecznej zgody na taki poród.
W podsumowanie chcę stwierdza, że porody w wodzie stają się co raz bardziej popularne. Niestety w naszym kraju często brakuje specjalistów którzy by mogli je prowadzić i infrastruktura do tego jest niedostateczna. Jeśli się decydujesz na taką formę porodu, to upewnij się że twój lekarz czy położna mają odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie w tej dziedzinie, i że miejsce gdzie poród się odbędzie, posiada odpowiednie wyposażenie zapewniając ci bezpieczne warunki higieniczne.